Prawo do emerytury przysługuje kobietom w wieku 60 lat i mężczyznom w wieku 65 lat, bez względu na staż pracy, jeżeli podlegali oni w poprzednich latach przez przynajmniej 1 dzień ubezpieczeniom społecznym. Istnieje jednak możliwość skorzystania z wcześniejszej emerytury. Komu i w jakich okolicznościach przysługuje wcześniejsza emerytura? Odpowiadamy w artykule.

Wcześniejsza emerytura – warunki

Aby kwalifikować się do wcześniejszej emerytury, należy:

  • ukończyć odpowiedni wiek (zależny od płci i rodzaju wykonywanej pracy);

  • posiadać okresy składkowe i nieskładkowe w wysokości:

    • 20 lat (kobiety);

    • 25 lat (mężczyźni).

  • posiadać odpowiedni staż pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze;

  • odprowadzać składki wyłącznie do ZUS (nie do OFE).

Emerytura pomostowa jako wcześniejsza emerytura

Rodzajem świadczenia emerytalnego wypłacanego przed osiągnięciem odpowiednio do płci 60. lub 65. roku życia jest tak zwana emerytura pomostowa. Przysługuje ona pracującym w szczególnych warunkach lub wykonującym pracę o szczególnym charakterze.

O takie świadczenie mogą się ubiegać osoby urodzone w latach 1949–1968, których staż pracy w zawodach ujętych w załącznikach nr 1 i 2 do ustawy o emeryturach pomostowych wynosi 15 lat oraz które ukończyły adekwatnie do płci 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni).

Wcześniejsza emerytura a praca w szczególnych warunkach

Art. 3 ustawy o emeryturach pomostowych określa pracę w szczególnych warunkach jako pracę poddaną czynnikom ryzyka, które z upływem czasu mają dużą szansę spowodować trwały uszczerbek zdrowotny, tak że nawet zachowując odpowiednie środki profilaktyczne, pracownik będzie miał ograniczoną zdolność do wykonywania zawodu utrudniającą wypełnianie obowiązków. Do takich prac zalicza się te determinowane siłami natury i procesami technologicznymi. Zostały one wyszczególnione w załączniku nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych.

Praca o szczególnym charakterze w kontekście wcześniejszej emerytury

Do prac o szczególnym charakterze (spisanych w załączniku nr 2 do ustawy) zalicza się te prace, które wymagają szczególnej odpowiedzialności i sprawności psychofizycznej – przy jej pogorszeniu powstaje bowiem ryzyko zagrożenia zdrowia i życia innych ludzi, co powoduje, że nie można kontynuować wykonywania danej pracy.

Wcześniejsza emerytura w innych przypadkach

O wcześniejszą emeryturę można się starać także w innych okolicznościach, na przykład w przypadku:

  • działalności artystycznej lub twórczej osób urodzonych w latach 1949–1968;

  • pracy w charakterze górnika;

  • pracy w charakterze nauczyciela;

  • pracy w charakterze opiekuna dzieci wymagających stałej opieki.

Dowiedz się, jak wyglądają szczegółowe wymagania dotyczące wcześniejszych świadczeń emerytalnych w powyższych sytuacjach.

Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne

Przed przejściem na emeryturę przysługuje nauczycielom i innym pracownikom pedagogicznym tak zwane świadczenie kompensacyjne, jeżeli spełniają oni łącznie poniższe warunki:

  • ukończyli odpowiedni wiek;

  • ich staż pracy wynosi 30 lat, z czego 20 lat stanowi praca w zawodzie na minimum ½ etatu;

  • rozwiązali stosunek pracy z własnej inicjatywy (w określonych przypadkach mógł on wygasnąć).

Wcześniejsza emerytura – podsumowanie

Wcześniejsza emerytura jest możliwa w wielu przypadkach, jeżeli spełnia się określone kryteria – przede wszystkim wiek i staż pracy, choć w niektórych sytuacjach będą miały znaczenie także inne czynniki, jak na przykład okoliczności ustania stosunku pracy.

Polecamy