Pojęcie spisu z natury, często nazywanego remanentem, powinien znać każdy przedsiębiorca. Jego sporządzanie to coroczny obowiązek podatników, którzy rozliczają się poprzez KPiR lub ryczałt ewidencjonowany. Mimo że nie jest to wymagane, niektórzy przedsiębiorcy sporządzają comiesięczny spis z natury. Co dzięki temu zyskują?
Kto i kiedy musi sporządzić spis z natury?
Zanim przejdziemy do kwestii spisu z natury sporządzanego co miesiąc, warto wyjaśnić ogólne zasady przygotowywania remanentu.
Zazwyczaj sporządza się go z początkiem/końcem roku lub okresu rozliczeniowego. Uwzględnia się w nim wszystkie składniki majątku, które zostały zaksięgowane w kolumnie 10 KPiR (czyli jako towary handlowe i materiały).
Spis z natury sporządza się w następujących sytuacjach:
-
na dzień 1 stycznia, na koniec roku podatkowego (nie dotyczy to podmiotów, które przygotowały spis z natury na koniec poprzedniego roku podatkowego – tacy podatnicy wpisują do księgi spis z natury sporządzony na dzień 31 grudnia poprzedniego roku podatkowego),
-
na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego,
-
w przypadku utraty prawa do zryczałtowanego opodatkowania podatkiem dochodowym (w ciągu roku podatkowego),
-
jeśli zmienił się wspólnik lub proporcja udziałów wspólników,
-
w przypadku likwidacji działalności.
Co powinien zawierać spis z natury?
W remanencie muszą znaleźć się co najmniej te dane:
-
imię i nazwisko właściciela (nazwa firmy),
-
data, w której został sporządzony spis,
-
numer kolejny pozycji arkusza spisu,
-
szczegółowe dane dotyczące określenia towaru, a także innych składników, które podlegają inwentaryzacji,
-
jednostka miary,
-
ilość stwierdzona w czasie sporządzania spisu,
-
cena w PLN – w złotych i groszach za jednostkę miary,
-
wartość wynikająca z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową,
-
łączna wartość spisu z natury,
-
klauzula o treści: „spis zakończono na pozycji…”.
Co więcej, spis z natury powinien również być opatrzony podpisami właściciela firmy oraz osób, które go sporządziły (minimum dwie osoby).
Należy jednak pamiętać, że w Rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów można znaleźć listę wyjątków, w stosunku do których zasady sporządzania spisu z natury będą nieco inne.
Remanent obejmuje składniki według następujących kategorii:
-
towary handlowe oraz materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze,
-
półwyroby, produkcję w toku i wyroby gotowe,
-
braki oraz odpady.
Półwyroby, wyroby gotowe oraz braki własnej produkcji wycenia się zgodnie z kosztami ich wytworzenia.
Natomiast towary handlowe i materiały podstawowe, a także pomocnicze wyceniane są na podstawie cen zakupu, a jeśli są one wyższe niż aktualne ceny rynkowe – to według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu.
Z kolei wycena odpadów użytkowych zależy od wartości, którą oszacowuje się na podstawie ich przydatności do dalszego użytkowania (ponieważ straciły one już swoją pierwotną wartość użytkową).
Comiesięczny spis z natury – czy warto?
Obowiązek sporządzania spisu z natury dotyczy końca każdego roku podatkowego. Niemniej jednak część podmiotów woli przygotowywać i wprowadzać go do księgi co miesiąc.
Wynika to z tego, że spis z natury wpływa na kształt podstawy do opodatkowania. W związku z tym, w przypadku remanentu sporządzanego co rok, podatek dochodowy wylicza się bez uwzględnienia kosztów wynikających z zakupu towarów i materiałów, które pozostały na stanie. Comiesięczny spis z natury pozwala jednak uniknąć takiej sytuacji i opłacać realne zaliczki na podatek dochodowy. W ten sposób, jeśli z końcem roku takiemu przedsiębiorcy zostanie duża ilość materiałów i produktów, to nie będzie on miał dużej różnicy między wartością remanentu końcowego i początkowego. Takie różnice będą pojawiały się w spisach comiesięcznych. Takie rozwiązanie pozwala zatem uniknąć płacenia dużych dopłat podatku na raz.
