Amortyzacja środków trwałych służy uwzględnieniu kwestii ich zużycia w kosztach podatkowych. Czy jednak jest możliwa w przypadku, gdy zakupiony sprzęt czy nieruchomość nie zostały oddane do użytku? Czy i kiedy należy ją przerwać? W poniższym artykule rozważymy, czy amortyzacja nieużywanego środka trwałego jest możliwa, czy też nie.
Środki trwałe a ich amortyzacja
Aby odpowiedzieć na pytanie zawarte w tytule, należy na wstępie przypomnieć, co nazywamy środkami trwałymi i jak dochodzi do ich amortyzacji.
W art. 22a ust. 1 ustawy o PIT wymienione zostały środki trwałe, które podlegają amortyzacji. Są to (z zastrzeżeniem art. 22c):
-
budynki, budowle i lokale stanowiące odrębną własność,
-
urządzenia, maszyny oraz środki transportu,
-
inne przedmioty, których przewidywany okres użytkowania jest dłuższy niż rok, a które podatnik wykorzystuje w swojej działalności gospodarczej lub oddaje do użytkowania w ramach najmu dzierżawy lub umowy, o której mówi art. 23a pkt 1.
Artykuł ten definiuje również same środki trwałe, zaznaczając, że muszą one:
-
stanowić własność lub współwłasność podatnika,
-
zostać nabyte lub wytworzone we własnym zakresie,
-
być całkowicie kompletne oraz zdatne do użytku.
A także, jak wspomniano wyżej, muszą one być wykorzystywane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, a ich przewidziany okres użytkowania musi wynosić więcej niż rok.
Z kolei sama amortyzacja ma na celu uwzględnienie kosztów związanych ze zużyciem się środka trwałego. Może ona być rozłożona w czasie lub jednorazowa.
Istnieją różne metody amortyzacji. Podatnicy mogą wybrać liniową (gdzie odpisy amortyzacyjne dokonywane są od niezmiennej podstawy i zgodnie ze stałą stawką przez cały okres amortyzacji), degresywną (gdzie stawka amortyzacji się zmienia – początkowo podwyższa o współczynnik maksymalnie 2.0, a w momencie, gdy wartość odpisu dokonywanego tą metodą stanie się niższa niż w metodzie liniowej, to przekształci się w tę właśnie metodę), a także jednorazową (gdzie jednorazowego odpisu amortyzacyjnego dokonuje się w chwili przekazania tego składnika do użytku lub w kolejnym miesiącu).
Przy tym trzeba pamiętać, że raz wybrany sposób amortyzacji nie może być później zmieniany, aż do czasu całkowitego umorzenia takiego środka trwałego.
Czy amortyzacja nieużywanego środka trwałego jest możliwa?
Zgodnie z wyżej przytoczoną definicją środków trwałych, aby mogły one być amortyzowane, muszą być wykorzystywane przez podatnika na potrzeby prowadzonej działalności lub oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu. W związku z tym można wnioskować, że powinny one zostać wcześniej oddane do użytku. Amortyzacja środka trwałego, który nie jest używany w firmie, nie powinna mieć zatem miejsca, bo nie byłoby to zgodne z przepisami. Taki środek trwały musi spełniać wszystkie warunki określone w ustawie. Zanim więc podatnik rozpocznie amortyzację, powinien wcześniej ustalić, czy spełnione są wszystkie wymagane warunki.
Przerwanie amortyzacji środka trwałego
W przypadku, gdy przedsiębiorca ma już jednak w swojej ewidencji środek trwały, z którego na skutek różnych okoliczności i powodów już nie wykorzystuje w firmie, to może on zdecydować się na jego likwidację, aby uniknąć zwiększenia kosztów. Sytuacją, w której można to zrobić, jest utrata statusu środka trwałego, zawieszenie działalności lub zaprzestanie działalności. Niemniej jednak amortyzacja nieużywanego środka trwałego powinna być kontynuowana również w przypadku problemów przedsiębiorstwa na tle finansowym.
