Składki ZUS przedsiębiorcy

Co do zasady, osoba zakładająca własną działalność gospodarczą zostaje objęta z tego tytułu obowiązkiem ubezpieczeniowym. W praktyce oznacza to, że przedsiębiorca obowiązkowo musi opłacać składki ZUS za ubezpieczenia społeczne i/lub ubezpieczenie zdrowotne. To, jakie składki ZUS będzie zobowiązany płacić przedsiębiorca, zależne jest od kilku aspektów, w tym m.in. od tego, czy ma on prawo korzystać z ulg na składki ZUS.

Składki ZUS - podstawowe rodzaje

To, do jakich ulg może przystąpić przedsiębiorca, zależy od tego, czy dopiero zaczyna on prowadzić swoją jednoosobową działalność, czy jest już doświadczonym biznesmenem. Innym czynnikiem wpływającym na prawo do ulg jest również poziom uzyskiwanego przez przedsiębiorcę przychodu lub dochodu.

Ulga na start

Przez pierwsze 6 miesięcy prowadzenia działalności przedsiębiorca ma prawo korzystać z ulgi na start. Prawo do niej mają nie tylko nowi przedsiębiorcy, ale również ci, którzy otwierają działalność ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia.

Ulga ta gwarantuje prawo do opłacania składek jedynie na ubezpieczenie zdrowotne. Niesie to ze sobą pewne konsekwencje. W tym przypadku osoba objęta tylko ubezpieczeniem zdrowotnym nie podlega ubezpieczeniom społecznym, w tym dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

W praktyce oznacza to, że przez okres 6 miesięcy na koncie przedsiębiorcy nie są odkładane składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, a także nie przysługują mu świadczenia z tytułu choroby i wypadków przy pracy.

Przedsiębiorca, który zrezygnuje z korzystania z ulgi na start, co do zasady straci do niej prawo całkowicie.

Preferencyjne składki ZUS

Preferencyjne składki ZUS nazywane są również dwuletnią ulgą dla nowych firm. Do tego rodzaju ulgi mają prawo przystąpić nowi przedsiębiorcy oraz ci, którzy kończą okres korzystania z ulgi na start. Prawo do niej mają również osoby wznawiające lub zawieszające działalność po minimum 60 miesiącach. Jednakże istnieje jeszcze jedno obostrzenie.

Ulga ta obowiązuje przedsiębiorców przez pełne 24 miesiące oraz umożliwia opłacanie pomniejszonych składek ZUS.

Podstawą wyliczeń preferencyjnych składek jest 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę (780 zł w 2020 roku). Od tak ustalonej kwoty naliczane są składki na ubezpieczenia społeczne.

Przedsiębiorca opłacający preferencyjny ZUS od minimalnej podstawy zwolniony jest z opłacania składek na Fundusz Pracy.

Kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne jest dla wszystkich przedsiębiorców jednakowa. Podstawa składki zdrowotnej jest równa co najmniej 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w IV kwartale ubiegłego roku. W roku 2020 składka zdrowotna dla przedsiębiorców wynosi 362,34 zł.

Mały ZUS plus

Ulga „składki od dochodu”, czyli tzw. mały ZUS plus, jest ulgą, która zastąpiła od lutego 2020 roku ulgę „składki od przychodu”, czyli ulgę mały ZUS.

Jej ideą jest wyliczanie składek ZUS od indywidualnie ustalonej podstawy, zależnej od kwoty uzyskanego dochodu przez przedsiębiorcę.

Do ulgi tej mogą przystąpić przedsiębiorcy:

• kończący okres preferencji/urlopu macierzyńskiego/zawieszenia działalności

• lub ci, którzy przebywali na dużym ZUS.

Co istotne, przystąpić do tej ulgi mogą tylko ci, którzy w roku ubiegłym osiągnęli przychód nieprzekraczający kwoty 120 000 zł. Przejście na mały ZUS plus jest opłacalne wtedy, gdy dochód za rok ubiegły nie przekroczy kwoty ok. 76 000 zł.

Nie mają prawa korzystać z ulgi mały ZUS plus przedsiębiorcy, którzy w roku ubiegłym prowadzili działalność gospodarczą przez okres krótszy niż 60 dni.

W przypadku, gdy działalność była prowadzona tylko przez część roku, to limity określające prawo do tej ulgi należy proporcjonalnie zmniejszyć.

Przykład 1.

W roku 2019 przedsiębiorstwo było prowadzone przez 200 dni. Limit przychodu określający prawo do przystąpienia do ulgi składki od dochodu wynosi:

120 000 zł przychodu / 365 dni x 200 dni = 65 753,42 zł

Z ulgi mały ZUS plus nie mogą korzystać również przedsiębiorcy wykonujący pracę na rzecz byłego pracodawcy bądź ci korzystający z opodatkowania w formie karty podatkowej i jednocześnie zwolnieni z VAT na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o podatku od towarów i usług.

Duży ZUS

Przedsiębiorcy, którzy nie mają praw do skorzystania z ww. ulg, co do zasady zobowiązani są opłacać duży ZUS, czyli zwykłe, standardowe składki za ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Podstawą do wyliczenia standardowych składek ZUS jest 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za pracę za dany rok (w 2020 roku 4026,01 zł).

Składka zdrowotna jest taka sama jak przy preferencyjnych składkach ZUS. Wynosi ona 362,34 zł.

Możliwości zaoszczędzenia na składkach odprowadzanych do ZUS jest zatem kilka. Podstawą do ich wykorzystania jest znajomość prawa oraz obostrzeń odnoszących się do poszczególnych ulg składek ZUS.